Ιστορική Αναδρομή της Αστρολογίας
ΚΩΣΤΑΣ ΤΟΛΗΣ
2015-04-02
2015-04-02
Η Αστρολογία ανά τους αιώνες στους διάφορους πολιτισμούς
«Αν δεν είχαμε ατενίσει τ’ αστέρια και τον ήλιο και τα ουράνια, δεν θα είχαμε προφέρει ποτέ καμιά από τις λέξεις που μιλούν για το Σύμπαν. Αλλά τώρα το θέαμα της μέρας και της νύχτας και οι μήνες και οι στροφές των χρόνων, έχουν γιγαντωθεί και μας έχουν δώσει την αντίληψη του Χρόνου. Και τη δύναμη της έρευνας για τη φύση του Σύμπαντος. Και από αυτήν την πηγή έχουμε αντλήσει τη Φιλοσοφία που μεγαλύτερο της αγαθό δεν δόθηκε ούτε θα δοθεί ποτέ από τους Θεούς στον θνητό άνθρωπο».
Πλάτων – Τίμαιος (47 a,b)
Τα λόγια του Πλάτωνα μας θυμίζουν τη δυναμική επίδραση που είχαν τα ουράνια φαινόμενα στην ανάπτυξη του λογικού του ανθρώπου από τα αρχαιότατα χρόνια, όταν οι πρωτόγονοι πρόγονοί μας άρχισαν να ιχνηλατούν συνδέσεις ανάμεσα σε κείνο που γίνεται στους ουρανούς και σε ότι συμβαίνει στη γη. Καθώς ήταν απόλυτα εξαρτημένοι, για την επιβίωσή τους, από τις φυσικές δυνάμεις, πάνω στις οποίες δεν είχαν κανέναν έλεγχο, αντιμετώπιζαν διαρκώς την υπενθύμιση ότι οι ισχυρότερες δυνάμεις βρίσκονταν πολύ ψηλά πιο πάνω τους, στον ουρανό.
Το ένστικτο της επιβίωσης είναι βαθιά ριζωμένο σε όλα τα ζωντανά πλάσματα και αυτό κινητοποιεί τις προσπάθειες του ανθρώπου να διαπραγματευθεί με οποιαδήποτε δύναμη που είναι ανώτερη από τις δικές του περιορισμένες δυνατότητες. Ο πρωτόγονος άνθρωπος ήταν ανίκανος να κάνει διάκριση ανάμεσα στα άψυχα και στα έμψυχα φαινόμενα της Φύσης. Συγχρόνιζε τις δραστηριότητές του έτσι ώστε να συμπίπτουν με τις φυσικές δυνάμεις που τις θεωρούσε έμψυχα όντα.
Δεν έχουμε τον τρόπο να καθορίσουμε πότε ακριβώς οι πρωτόγονοι πρωτοέκαναν εσκεμμένη και μεθοδική χρήση των άστρων ως ημερολόγιο και πυξίδα. Ωστόσο έχουμε την μαρτυρία, ότι οι άνθρωποι των προϊστορικών χρόνων πρέπει να έκαναν αυτή την κίνηση. Προτού φτάσει ο πολιτισμός στη δυτική Ευρώπη, οι κάτοικοι της Βρεττανίας ήταν ανάμεσα σ” αυτούς που έκαναν πολύ πρακτική χρήση των αστρονομικών τους γνώσεων, παράδειγμα το Στόουνχεντζ – ο μεγαλιθικός ναός του Ήλιου – που κατασκευάστηκε σε αστρονομικές βάσεις και δεν ήταν μόνο τόπος θρησκευτικών τελετών, αλλά επίσης, αστρονομικό παρατηρητήριο.
Πραγματικά, σύμφωνα με ορισμένους αστρονόμους, ήταν επίσης ένα αστρονομικό κομπιούτερ που χρησιμοποιόταν για να προλέγει τις θέσεις του ήλιου, της σελήνης, και των εκλείψεων, αν όχι για ένα απεριόριστο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον για μερικές εκατοντάδες χρόνια. Στην Εγγύς Ανατολή, που ονομάστηκε λίκνο του πολιτισμού, οι λαοί που ήταν υπεύθυνοι για την εγκαθίδρυση των αρχαιότερων πολιτισμών, τους οργάνωσαν ανάλογα με την αστρονομική τους γνώση και τα αστρονομικά τους πιστεύω. Πρέπει δε να ληφθεί υπόψη ότι η αστρονομία και η αστρολογία ήταν στενά συνδεδεμένες στα μυαλά των ανθρώπων που ζούσαν στις προ-Χριστιανικές εποχές και ως το δέκατο έβδομο αιώνα μ.Χ. κι ότι και οι δύο ήταν στενά συνυφασμένες με τις πρώτες θρησκείες.
Από αυτό συνεπάγεται ότι δεν είναι υπερβολή να δηλώσουμε ότι η πρακτική εφαρμογή της αστρονομίας – που ουσιαστικά, είναι η αστρολογία – έπαιξε ένα πολύ σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Θα βρούμε τη σφραγίδα της στην ιστορία της ιατρικής και της χημείας. Έχει εξάψει τη φαντασία εκείνων που μας έδωσαν μερικά από τα μεγαλύτερα έργα τέχνης και έχει επηρεάσει τις ιδέες των αρχιτεκτόνων. Και – για να επιστρέψουμε στον Πλάτωνα πάλι – κατεύθυνε τους πιο βαθυστόχαστους ερευνητές ανάμεσα στις σφαίρες της φιλοσοφίας.
Αλλά πριν αναφερθούμε σε ένα πολύ σύντομο ιστορικό της αστρολογίας, θα ήταν εξίσου καλό να αποσαφηνίσουμε στους αναγνώστες, ποιοί ήταν οι στόχοι της αστρολογίας – και ποιοί είναι σήμερα.
Αρχικά, η πρακτική της αστρολογίας βασίστηκε στην πίστη ότι η ανθρώπινη μοίρα βρισκόταν υπό την κυριαρχία ουράνιων θεοτήτων – που ιεραρχούνταν ως ανώτερες από όλες τις άλλες θεότητες – και ότι ο άνθρωπος δεν είχε άλλη εκλογή από το να υποταχθεί στη θέληση των θεών. Αλλά σήμερα, κανένας ειδικός της αστρολογίας, δεν θα ισχυριζόταν ότι «τα αστέρια κυβερνούν την ανθρωπότητα» αλλά μάλλον ότι, μέσα από την άσκηση της ελεύθερης βούλησης, ο άνθρωπος μπορεί να πραγματοποιήσει τις παρορμήσεις του – που εμφανίζονται στο ωροσκόπιό του – υπό έλεγχο κι έτσι, να τα βγάλει πέρα καλύτερα σε οποιαδήποτε περίσταση.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ
Η Αστρολογία στη Μεσοποταμία
Η καταγραμμένη ιστορία της αστρολογίας ξεκινά από τη Μεσοποταμία (τώρα γνωστή ως Ιρακ), όταν ο πρώτος αληθινός πολιτισμός θεμελιώθηκε από τους Σουμέριους. Το Σουμεριανό βασίλειο αναπτύχθηκε στο δέλτα, ανάμεσα στις χαμηλότερες όχθες των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη αλλά, κατά τη διάρκεια της ιστορίας της των τριών χιλιάδων χρόνων, έμελε να εξαπλωθεί πάνω από όλη την περιοχή της Μεσοποταμίας και να ασκήσει δυναμική επιρροή σε άλλους πολιτισμούς, στην Εγγύς και Μέση Ανατολή, καθώς και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι Σουμέριοι ήταν πολύ έξυπνος και εφευρετικός λαός και είχε βαθιά γνώση της αστρονομίας και των μαθηματικών. Οι γνώσεις που μετέδωσαν στους λαούς που κατέκτησαν (και τους εξάλειψαν) ήταν τόσο προχωρημένες που, στη Μεσοποταμία, η αστρονομία και τα μαθηματικά αναπτύχθηκαν ως αληθινές επιστήμες, από την αρχή. Επίσης, ήταν οι πρώτοι που επινόησαν μια μέθοδο γραφής: οι απεικονίσεις σε πλάκες αργίλου ήταν ο πρώτος τύπος γραφής. Αλλά, καθώς μιλούσαν μια γλώσσα τελείως άσχετη από εκείνη των κατακτητών τους, ή οποιουδήποτε άλλου λαού στην Εγγύς Ανατολή, έπρεπε να γίνουν μεταφράσεις και αυτές οι μεταφράσεις διαδόθηκαν σε όλη τη Μεσοποταμία και πιο πέρα. Ένα λεξικό με Σουμεριανές λέξεις και τις αντίστοιχές τους Σημιτικές, συντάχθηκε τελικά, τον έβδομο αιώνα για τις φυλές και βρέθηκε και από τους αρχαιολόγους τον ένατο αιώνα. Από τότε, οι ιστορικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πολλά από εκείνα που απέδιδαν στους μεταγενέστερους μεσοποταμιακούς πολιτισμούς είχαν πηγάσει από τις Σουμέριες πηγές.
Με τον καιρό, η Βαβυλώνα έγινε το κύριο κέντρο του Μεσοποταμιακού πολιτισμού και να γιατί οι Βαβυλώνιοι αναφέρονταν συχνά, ως η πηγή της αστρολογικής γνώσης και της αστρολογικής πρακτικής. Γιατί η τεράστια ποσότητα των αστρονομικών δεδομένων που οι Βαβυλώνιοι μάζεψαν στην πορεία τριών χιλιάδων χρόνων τέθηκε φυσικά, σε αστρολογική χρήση.
Σε όλη τη διάρκεια της ιστροίας του, ο Μεσοποταμιακός πολιτισμός βασιζόταν σε θρησκευτικό επίπεδο. Από τη μοναρχία και μετά, κάθε μέλος της κοινωνίας περιλαμβανόταν στην υπηρεσία ενός πανθέου από θεότητες. Οι πιο σημαντικές ήταν οι θεοί του ουρανού, της ατμόσφαιρας και των νερών της γης, τόσο ζωτικών για τους Μεσοποταμιανούς που διοχεύτευσαν τη ροή των δύο μεγάλων ποταμών σε αρδευτικά κανάλια για να παράγουν μια άφθονη ποσότητα συγκομιδής και νομής. Οι άλλοι ουράνιοι θεοί ήταν ο θεός της Σελήνης (που είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία για τους ανθρώπους που βάσιζαν τις δραστηριότητές τους, πρωταρχικά σε ένα σεληνιακό ημερολόγιο παρόσο ο θεός του Ήλιου) και μια θεά που ταυτιζόταν με τον πλανήτη Αφροδίτη.
Η ιερωσύνη επινόησε μια μυθολογική αναφορά για την προέλευση, το σχηματισμό και την οργάνωση του Σύμπαντος, που μπορεί να μεταφραστεί με καθαρά αστρονομικούς όρους. Από αυτό, συμπεράνουμε ότι οι Βαβυλώνιοι – που είχαν μονάχα τα πιο ακατέργαστα εργαλεία για βοήθειά τους – ήταν ικανοί, με καθαρά οπτική παρατήρηση, να προλέγουν ακριβώς, μέσα σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου το μάκρος του σεληνιακού μήνα, να διακρίνουν και να κατατάσσουν τους περισσότερους ορατούς αστερισμούς του βορείου ημισφαιρίου και να εντοπίζουν τις ισονύχτιες και ηλιοστασιακές περιόδους του χρόνου.
Πράγματι η Βαβυλώνιοι σχεδίαζαν τον ουρανό με πολλές λεπτομέρειες και έδιναν ιδιαίτερη προσοχή. Αν και εξασκούσαν τη μαντεία με άλλα μέσα και πίστευαν πολύ στους οιωνούς ως σημαντικά προφητικά φαινόμενα για την ευημερία του κράτους και την καλοζωία του βασιλιά, πολλές από τις παρατηρήσεις τους και τις προβλέψεις τους αναφέρονταν σε ουράνια φαινόμενα και ειδικά στην εμφάνιση και στις φάσεις της σελήνης. Ήταν ικανοί να προλέγουν τις εκλείψεις αλλά όχι με το βαθμό ακρίβειας που έδειχναν στην εκτίμηση του μήκους του σεληνιακού μήνα. Καταγίνονταν ιδιαίτερα με τις μετεωρολογικές ερμηνείες των ουρανίων φαινομένων – αναγκαστικά, εφόσον η οικονομία τους ήταν αγροτική.
Η σύνταξη ατομικών ωροσκοπίων δεν τους ενδιέφερε παρά μόνο όταν ο πολιτισμός τους βρισκόταν στο τελικό του στάδιο. Και ως τότε, είχαν επηρεαστεί από τις ελληνικές ιδέες.
Μέχρι αυτό το στάδιο – τον τέταρτο και τρίτο Π.Χ. αιώνα – είχαν επιλέξει τα δώδεκα ζώδια του ζωδιακού κύκλου. Επίσης, ως τότε, οι πλανητικοί θεοί εμφανίζονταν στην ερμηνεία τους για το ωροσκόπιο οιουδήποτε ζητούσε τις υπηρεσίες τους. Αλλά θα ήταν λάθος να φανταστεί κανείς ότι οι ωροσκοπιακές ερμηνείες τους ήταν τίποτα άλλο παρά επιπόλαιες, δίνοντας πολύ ανεπαρκείς λεπτομέρειες από τα χαρακτηριστικά και τις απόψεις των ενδιαφερομένων.
Ξέρουμε πολύ λίγα πράγματα για τους ίδιους τους Βαβυλώνιους αστρολόγους. Ο πιο περίφημος ήταν ο Βέροσος, ένας Βαβυλώνιος ιερέας στην υπηρεσία του Μαρντάκ, στη Βαβυλώνα. Έζησε τον τρίτο αιώνα π.Χ. και τελικά, εγκαταστάθηκε στο νησί Κως όπου επέβλεπε τη διδασκαλία της αστρολογίας στους μαθητές. Η Ιπποκρατική σχολή ιατρικής ήταν επίσης εγκαταστημένη στην Κω. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Βέροσος συνέβαλε και ταυτόχρονα, έμαθε όλα όσα διδάσκονταν εκεί.
Ένας άλλος διάσημος Βαβυλώνιος αστροερευνητής ήταν ο Κίντινου, που ανήκει στον τέταρτο αιώνα π.Χ. Ο μοναδικός άλλος γνωστός με το όνομά του ήταν ο Ναμουριανού που έδρασε γύρω στα 500 π.Χ. Όλοι άσκησαν την αστρολογική πρόβλεψη.
Οι Βαβυλώνιοι ήταν οι πρώτοι που ίδρυσαν τους ναούς – παρατηρητήρια στην εύφορη ημισέληνο (την περιοχή που περικυκλώνεται από το Ιράκ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, και τη Συρία) και αυτοί οι ναοί πρέπει να είχαν μια μαγευτική θέα, καθώς ήταν γύρω από ένα επίπεδο τοπίο. Υψώνονταν σε μερικές εκατοντάδες πόδια ύψος και είχαν το σχήμα κλιμακωτών πυραμίδων, συνήθως, με ένα ιεροφυλάκιο στην κορυφή και μερικές φορές στο πλάι. Συνήθως, είχαν επτά σκαλιά που το καθένα τους ήταν βαμένο στο χρώμα που αποδιδόταν στον πλανήτη με τον οποίο συνδεόταν. Η πιο περίφημη από αυτές τις πυραμίδες ήταν ο Πύργος της Βαβέλ (Βαβυλώνα): 200 τόννοι χρυσάφι χρησιμοποιήθηκαν για τη διακόσμηση του ναού που ήταν στην κορυφή.
Αν και κανένα πλήρες ζώδιο δεν βρίσκεται σε κανένα Βαβυλωνιακό γλυπτό, οι συνοριακοί λίθοι που χάραζαν την ιδιοκτησία της γης φανερώνουν ορισμένους από τους ζωδιακούς αστερισμούς – αξίζει να αναφερθούμε στον Αιγόκερω, ένα γιδό-ψαρο που συμβολίζει την ηγεμονία του ουράνιου θεού Εα (ή Ενκι) πάνω στα νερά της γης. Επίσης, περιγράφονται ο Σκορπιός, ο Τοξότης και ο Καρκίνος. Στα Βαβυλωνιακά γλυπτά, υπάρχουν εύκολα αναγνωρίσιμα σύμβολα του Ήλιου, της Σελήνης και της Αφροδίτης.
Η Αστρολογία στην Αίγυπτο
Οι ιερείς της Αιγύπτου είχαν στραφεί στην αστρολογική σπουδή από την τέταρτη χιλιετηρίδα π.Χ., όταν τα δύο Αιγυπτιακά βασίλεια ενώθηκαν. Σύμφωνα με τους κλασσικούς συγγραφείς, θεωρούνταν ότι είχαν μυηθεί στην αστρολογία από τους Χαλδαίους (δηλαδή τους Βαβυλώνιους). Έκαναν χρήση των αστρονομικών τους γνώσεων για να ρυθμίζουν τη σπουδαιότατη θρησκευτική γιορτή της Πρωτοχρονιάς που συγχρονιζόταν με την ηλιακή ανατολή του Σείριου, του λαμπρότερου άστρου που υπάρχει στα ουράνια. Η εμφάνιση αυτού του αστεριού πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα ανήγγειλε την έναρξη των πλημμυρών του Νείλου – τόσο σημαντικής για τους Αιγύπτιους όσο ήταν οι πρώιμες, ανοιξιάτικες πλημμύρες του Τίγρη και του Ευφράτη για τους Βαβυλώνιους.
Είχαν βρεθεί ωροσκόπια – που όμως δεν ήταν παρά ιερόγλυφικά διαγράμματα – σε κενοτάφια, σε καλύματα φερέτρων, σε οροφές τάφων και ναών. Κι αυτά επίσης, είναι τα ωροσκόπια του Νέου Έτους. Σκοπός τους ήταν να χρησιμοποιηθούν ως Χάρτες για τις ψυχές των νεκρών, ώστε να τις διευκολύνουν να συναντήσουν τον Ήλιο στο άρμα του, την κατάλληλη ώρα.
Το παλαιότερο σωζόμενο υπόδειγμα ωροσκοπίου είναι εκείνο του Βασιλιά Νεκτάνεμπους που γεννήθηκε το 358 π.Χ.
Η μοναδική πρόσθεση που έδωσαν οι Αιγύπτιοι στην αστρονομική γνώση των Βαβυλωνίων ήταν ένα ηλιακό ημερολόγιο. Αυτό ήταν μια χαραγμένη βελτίωση στο Βαβυλωνιακό (στην πραγματικότητα, το δικό μας σύγχρονο ημερολόγιο βασίζεται σ” αυτό). Φαίνεται επίσης, ότι όταν ρύθμισαν τα δώδεκα σημεία του ζωδιακού κύκλου, προφανώς τον έβδομο αιώνα, οι Βαβυλώνιοι έδωσαν το Αιγυπτιακό όνομα του Ραμ στον Άρη και τα Αιγυπτιακά ονόματα του Θεού με Ρυάκια και Δύο Ψάρια, στους αστερισμούς του Υδροχόου και των Ιχθύων.
Η αστρολογία δεν ήταν δυνατόν να εφαρμοστεί στην Αίγυπτο με τη μορφή σύνταξης ατομικού ωροσκοπίου, πριν ο πολιτισμός φτάσει κοντά στο τέλος του – δηλαδή μετά τη Βαβυλωνιακή κατοχή της χώρας τον έβδομο αιώνα π.Χ.
Η Ελληνική Αστρολογία
Αν και ο Θαλής (639-546 π.Χ.), ο Πυθαγόρας (569-470 π.Χ.), ο Αναξαγόρας (500-428 π.Χ.), ο Πλάτων (429-348 π.Χ) και ο Εύδοξος (408-355 π.Χ.) ταξίδεψαν όλοι στην Αίγυπτο για να μελετήσουν τα αστρονομικά ζητήματα, μόνο ο Θαλής, προφανώς έκανε χρήση των αστρονομικών του γνώσεων για αστρολογικούς σκοπούς, καθώς λέγεται ότι έχει προβλέψει την έκλειψη που καθόρισε την έκβαση του αγώνα ανάμεσα στους Μήδες και στους Λύδιους, τον Μάιο του 585 π.Χ.
Στην ουσία, η αστρολογία κέρδισε δημοτικότητα μόνο στην Ελλάδα, ως αποτέλεσμα των επιδρομών του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία και της συνεπαγόμενης εξάπλωσης της Ελληνιστικής Αυτοκρατορίας και επιρροής. Αφού ο Αλέξανδρος ίδρυσε την Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο, η εγκατάσταση των Ελλήνων σ” αυτή τη χώρα, τους εξοικείωσε με το λαοφιλές ρεύμα της αστρολογίας τον τρίτο αιώνα π.Χ.
Ωστόσο, ήταν ένας Έλληνας γεννημένος στην Αλεξάνδρεια που έγραψε το πρώτο κατανοητό κείμενο, το δεύτερο αιώνα μ.Χ. Αυτό ήταν η περίφημη Τετράβιβλος του Κλαύδιου Πτολεμαίου. Αυτός συστηματοποιήσε την αστρολογία, χωρίζοντας τους αστερισμούς σε ομάδες τεσσάρων στοιχείων (Φωτιά, Γη, Αέρας, Νερό) και τριών ιδιοτήτων που περιέγραφαν τις λειτουργίες τους. Οι «οίκοι» του ωροσκοπίου (δηλαδή οι τομείς που αναφέρονται σε ειδικές περιοχές δραστηριότητας και συγγένειας) ήταν μια άλλη ανακάλυψη του Πτολεμαίου. Ωστόσο, παρόλα αυτά, ορισμένα σωζόμενα ωροσκόπια που είχαν σχεδιαστεί από Έλληνες τον τρίτο αιώνα π.Χ., δεν επιχειρούν καμιά λεπτομερειακή ανάλυση του χαρακτήρα ή των προοπτικών της ζωής των ενδιαφερομένων ατόμων.
Δεν πρέπει να νομιστεί ότι στην Ελλάδα, η αστρολογία έγινε δεκτή χωρίς κριτικό πνεύμα. Στην πραγματικότητα, οι γνώμες ανάμεσα στους πιο επιφανείς στοχαστές ήταν μοιρασμένες. Αλλά είναι σαφές, ότι ο Πλάτων πρέπει να πίστευε σ” αυτήν. Κι ήταν ένας Έλληνας ποιητής, ο Άρατος από το Σόλι που πρώτος συνέθεσε μια λεπτομερή περιγραφή όλων των γνωστών αστερισμών του ουρανού σε στίχους.
Η Αστρολογία στη Ρώμη
Οι Ρωμαίοι υιοθετούσαν γρήγορα οτιδήποτε προερχόταν από τους Έλληνες και η αστρολογία στη Ρώμη άκμασε σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από όσο ποτέ πριν. Από τους Ρωμαίους αυτοκράτορες και δώθε, οποιοσδήποτε μπορούσε να ανταπεξέλθει, αδημονούσε να αποκτήσει τη σύνταξη του ωροσκοπίου του. Αλλά οι αυτοκράτορες είχαν το δικαίωμα να εξορίζουν τους αστρολόγους, από καιρό σε καιρό, όταν ανησυχούσαν για τη δική τους ασφάλεια. Πάντως ο Αυτοκράτορας Αύγουστος, αφού προηγουμένως εξεδίωξε τους επαγγελματίες αστρολόγους, έκανε το δικό του ωροσκόπιο γνωστό στο κοινό και εξέδωσε ένα νόμισμα με το ζώδιο της σελήνης του (Αιγόκερως) σ” αυτό.
Η Αστρολογία στα χρόνια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης
Μετά από την πτώση της Ρώμης η αστρολογία υπέφερε από την πρώτη της δοκιμασία. Γιατί με την ανάπτυξη του Χριστιανισμού, η αστρολογία τέθηκε υπό κριτική εξέταση από την Εκκλησία, πράγμα που ήταν κατανοητό, γιατί η νέα θρησκεία έπρεπε να αντιτάξει τη δύναμή της ενάντια στους ειδωλολάτρες αντιπάλους της – και ιδιαίτερα, ενάντια στις μυστηριακές λατρείες που, κυρίως, είχαν την προέλευσή τους στην Αίγυπτο.
Αλλά οι γνώμες γύρω από την αστρολογία ήταν τόσο διχασμένες ανάμεσα στους πατέρες της εκκλησίας όσο και ανάμεσα στους Έλληνες. Η αστρολογία είχε με το μέρος της τη Βιβλική αναφορά του άστρου της Βηθλεέμ που εξήγγειλε τη γέννηση του Σωτήρα. Και στο τέλος, οι προσπάθειες των κληρικών που αρχηγός τους ήταν ο Άγιος Αυγουστίνος, να την καταπνίξουν, απέτυχε.
Η ίδια η αστρολογία σκεπάστηκε με προλήψεις και πάρα πολλοί από εκείνους που την εξασκούσαν εμπλάκησαν, επίσης στη μαγεία, έτσι που, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, δεν έγινε καμιά επιστημονική πρόοδος και υπέφερε από πολύ αμφίβολη υπόληψη στην Ευρώπη. Ωστόσο, στην Βυζαντική Αυτοκρατορία και στις Αραβικές χώρες, συνέβη το αντίθετο. Γιατί ήταν από εκείνες τις περιοχές που οι μαθητές αναζητούσαν τη γνώση. Ιδιαίτερα οι Άραβες έγιναν επιδέξιοι στα μαθηματικά που τα εφάρμοσαν στην αστρολογία, και στη δημιουργία επιστημονικών οργάνων για αστρονομικούς σκοπούς.
Πολλοί περίφημοι αστρολόγοι εξάσκησαν την τέχνη τους κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Επανεκδόσεις των βιβλίων που έγραψαν πάνω σε αυτό το θέμα υπάρχουν, ακόμα στις μέρες μας στα μαγαζιά που ειδικεύονται στην υπερφυσική λογοτεχνία. Ανάμεσα σε αυτούς τους αστρολόγους ήταν ο Ιωάννης Χόλυγουντ, ένας καθηγητής μαθηματικών που, τον τρίτο αιώνα έγραψε το πρώτο αστρολογικό κείμενο της δυτικής Ευρώπης. Τον ίδιο καιρό, ο ιερέας και φυσικός του πάπα Ουρμπάν ΙΩ – που ήταν επίσης μαθηματικός – επινόησε ένα νέο σύστημα για να διαχωρίζει τους «οίκους». Ένα άλλο σύστημα τέθηκε σε εφαρμογή τον δέκατο πέμπτο αιώνα από έναν καθηγητή της αστρονομίας, ονόματι Γιόχαν Μύλερ, γνωστό ως Ρετζιομοντάνους.
Αλλά ο πιο διάσημος απ” όλους, ήταν ο Μίκαελ Νοστράδαμος, γεννημένος το 1503 στο Σαιν Ρεμύ της Προβηγκίας. Ήταν ένας γιατρός που εξασκούσε την αστρολογία. Αλλά οι περίφημες προβλέψεις του φαίνονταν να είναι αποτέλεσμα μιας δεύτερης ματιάς στην αστρολογική πρόβλεψη γιατί δεν δίνει κανένα στοιχείο ως προς το τι αστρολογικά δεδομένα μπορούν να τις προκαλέσουν.
Με τον ερχομό της Αναγέννησης, για άλλη μια φορά, η δίψα για γνώση άνθισε στην Ευρώπη κι αυτό απέβη προς όφελος της αστρονομίας, περισσότερο από όσο της αστρολογίας γιατί, αυτή ήταν η ώρα της μεγάλης επιστημονικής επανάστασης, όταν ο Κοπέρνικος, απέδειξε ότι η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο κι όχι το αντίθετο. Και ο Αριστοτελικός ισχυρισμός για το αντίθετο αποδείχτηκε τελείως λανθασμένο πόρισμα. Θα υπέθετε κανείς ότι αυτό θα καταστρατηγούσε οποιοδήποτε πιστεύω στην αστρολογία. Γιατί οι αστρολόγοι είχαν φυσικά, δεχτεί την Αριστοτελική θεωρία. Στην πραγματικότητα, είναι αδιάφορο ποιο σώμα περιστρέφεται γύρω από ποιο – αυτό δεν έχει καμιά διαφορά ως προς την ακρίβεια της αστρολογικής ανάλυσης και πρόβλεψης. Αλλά οι επιστήμονες δεν πείθονταν με τα παραπάνω.
Όμως, αν και πολλοί αστρολόγοι απέκτησαν όνομα μετά την Αναγεννησιακή περίοδο, δεν συντελέστηκε καμιά περαιτέρω εξέλιξη στην αστρολογική τεχνική από το δέκατο έκτο έως τον δέκατο ένατο αιώνα και για άλλη μια φορά, η αστρολογία βυθίστηκε βαθμιαία, σε παρακμή.
Αντίθετα, ήταν η σειρά των αστρονόμων να προβάλλουν στο προσκήνιο καθώς επωφελήθηκαν από πολύ πιο τεκμηριωμένα εφόδια. Το τηλεσκόπιο είχε εφευρεθεί από το Γαλιλαίο το δέκατο έβδομο αιώνα, έτσι που μπορούσε να γίνει μια πιο κοντινή παρατήρηση πάνω στους αστερισμούς και στους πλανήτες και νέα φαινόμενα ανακαλύφθηκαν γύρω από αυτούς.
Μετά την Αναγέννηση.
Μεγαλύτερα και καλύτερα τηλεσκόπια κατασκευάστηκαν από το δέκατο έβδομο αιώνα και μετά. Περισσότερο λεπτομερείς ουράνιοι χάρτες μπορούσαν να σχεδιαστούν. Όλο και περισσότερο, η επιστημονική γνώση μεγάλωνε την έκταση της αστρονομίας και η κοινή γνώμη γινόταν ολοένα και πιο εχθρική προς τη δίδυμη αδελφή της την αστρολογία.
Ο αστρολόγος που, κάποτε ήταν μια σεβαστή και πολύ ισχυρή μορφή, από την αρχαιότητα ως την Αναγέννηση, έφτασε να υφίσταται μια αυξανόμενη απώλεια του κύρους του στη Δύση.
Η Αστρολογία στην Ανατολή και στο Νέο Κόσμο.
Κατά την Αρχαιότητα, η αστρολογία είχε εξαπλωθεί στην ανατολή καθώς και στη δύση. Στην Ινδία και στην Κίνα απόκτησε μεγάλη σπουδαιότητα, αν και οι ονομασίες των αστερισμών του ζωδιακού κύκλου και οι τεχνικές παρατήρησης διέφεραν από εκείνες της Δύσης. Αλλά στη Μέση Ανατολή και στην Εγγύς Ανατολή, η αστρολογία εξακολουθεί να διατηρεί τη δημοτικότητά της (παρά το γεγονός ότι πρόσφατα απαγορεύτηκε για ένα διάστημα στην Ινδία). Αλλά αυτό μπορεί να προερχόταν από μια βασική διαφορά άποψης στη ζωή, στους λαούς της Ανατολής και της Δύσης. Εμείς στη Δύση έχουμε μάθει να σκεπτόμαστε – αν μη τι άλλο – πολύ επιστημονικά, με αποτέλεσμα να έχει παρεκλίνει κατά πολύ η θρησκεία. Στην Ανατολή όμως, η νοοτροπία είναι πολύ πιο «πνευματική». Κι είναι αμφίβολο αν η πρόοδος της επιστήμης θα αλλάξει ποτέ αυτήν την κατάσταση. Για τους λαούς της Ανατολής είναι δυνατές, ταυτόχρονα, η αποδοχή της επιστημονικής αλήθειας και η ισχυρή πίστη σε πεποιθήσεις που δεν μπορούν να εξακριβωθούν με επιστημονικές έρευνες. Η αστρολογία δεν εξαπλώθηκε μόνο στην μακρινή Ανατολή αλλά αναπτύχθηκε και στην Αμερική. Οι Μάγια στο Μεξικό δημιούργησαν ένα τεράστιο πέτρινο ημερολόγιο που μπορούμε ακόμη, να το δούμε και που είναι γεμάτο με αστρολογικά σύμβολα. Από αυτό μπορούσαν να προβλέψουν τις εκλείψεις και άλλα αστρονομικά φαινόμενα, με πολύ υψηλό βαθμό ακριβείας. Και πάλι στο Μεξικό, βρίσκονται αστρονομικά παρατηρητήρια που φέρνουν κάποια ομοιότητα με τις κλιμακωτές πυραμίδες της Μεσοποταμίας.
Η Αστρολογία σήμερα.
Για άλλη μια φορά, η αστρολογία φαίνεται να περνά μια φάση ανόδου και για πρώτη φορά, μετά από μερικούς αιώνες, προσελκύει το ενδιαφέρον των επιστημόνων. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ίδιοι οι επιστήμονες υποχρεώνονται να επανεξετάσουν πολλές από τις ιδέες τους. Έχουν ανακαλυφθεί νέα γεγονότα γύρω από το σύμπαν. Θεωρίες για τη Σελήνη απορρίφθηκαν από τη στιγμή που οι αστροναύτες πάτησαν το πόδι τους εκεί και έφεραν δείγματα από το έδαφος του φεγγαριού. Το 1980 προκλήθηκε μέγιστο ενδιαφέρον από τις φωτογραφίες που στάλθηκαν από τα παρατηρητήρια της ΝΑΣΑ κι έδειχναν μια κοντινή εικόνα του Κρόνου.
Εκείνο που αποτελεί ειδικό ενδιαφέρον για τους αστρολόγους, είναι η επιστημονική ανακάλυψη των βιολογικών ρυθμών που μπορούν να καταγραφούν ηλεκτρικά, καθώς φαίνονται να έχουν κάποια σύνδεση με τους ηλιακούς, τους σεληνιακούς και τους πλανητικούς ρυθμούς. Είναι γνωστό ότι, το φαινόμενο των ηλιόστικτων κύκλων έχει επίδραση (ή μπορούμε να πούμε, συσχέτιση) με οικονομικές διακυμάνσεις. Οι ακτινοβολίες που προέρχονται από το διάστημα, τώρα, είναι γνωστό ότι έχουν ποίκιλη ένταση, ανάλογα με τις θέσεις των διαφόρων άστρων. Όταν ο ήλιος είναι κάτω από τον ορίζοντα, καμιά από τις ηλιακές ακτίνες Χ ή τις υπεριώδεις ακτίνες δεν μπορούν να φτάσουν σε εκείνη την περιοχή της γης όπου δεν λάμπει πια ο ήλιος. Ορισμένοι πλανήτες φαίνονται να είναι πομποί ειδικών ακτινοβολιών από το διάστημα στην επιφάνεια της γης.
Το πνεύμα της εξερεύνησης είναι πάρα πολύ ζωντανό στους σύγχρονους, σοβαρούς αστρολόγους. Κι έχουν ασχοληθεί με την εφαρμογή των αποτελεσμάτων που προήλθαν από την προσεκτική τους μελέτη των εμπειρικών δεδομένων για να πιστοποιήσουν τις θεωρίες τους. Μαρτυρίες που υποστηρίζουν τις αστρολογικές θεωρίες και πεποιθήσεις στις μέρες μας , τυγχάνουν πολύ μεγαλύτερης προσοχής – ακόμη και στο σημείο που τα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα έχουν διαφορετική κλίση από ότι στο πρόσφατο παρελθόν, δέκα χρόνια πριν.